|
|
Bab
ini bermula dengan penerangan ringkas
tentang latar belakang BSKL, indeks bursa saham Malaysia dan Indeks Komposit
BSKL. Seterusnya, bab ini akan menerangkan faktor-faktor yang mempengaruhi
pasaran saham. Ini termasuk faktor ekonomi dalam konteks permintaan dan
penawaran yang digunakan untuk menerangkan pergerakan harga saham dalam kajian
ini. Bagi faktor ekonomi pula, ia terbahagi kepada permintaan dan penawaran,
kadar faedah, pertumbuhan syarikat dan industri, pasaran asing, prestasi
syarikat dan isu politik. Selain itu, teori konvensional dan teori keyakinan
harga saham juga digunakan untuk menerangkan tentang pergerakan harga saham.
Pada bahagian akhir bab ini pula, kajian-kajian lepas khususnya tentang
pergerakan indeks akan dikemukakan. Akhir sekali, berdasarkan perbincangan yang
dilakukan kesimpulan akan dikemukakan.
BSKL
merupakan sebuah pasaran sekunder yang bertanggungjawab mengendalikan urusniaga
saham di Malaysia. Ia bermula pada akhir tahun 1930-an apabila Persatuan Broker
Saham Malaya ditubuhkan secara rasmi. BSKL Bhd telah diperbadankan pada tahun
1973 merupakan sebuah badan sukarela, terurus sendiri dan bebas daripada
sebarang pertalian atau kepentingan dengan mana-mana institusi sama ada
institusi kewangan atau tidak. Broker saham bergabung bersama-sama untuk
mengekalkan sebuah pasaran yang bebas dan terbuka. Perjalanan BSKL dikendalikan
oleh sebuah jawatankuasa yang mengandungi tujuh orang ahli yang terdiri
daripada broker-broker saham dan seorang wakil daripada Kementerian Kewangan.
Terdapat tiga kumpulan yang menjadi ahli berdaftar dengan BSKL iaitu broker,
remiser dan wakil peniaga. Mereka mempunyai lesen yang sah untuk melaksanakan
setiap urusniaga saham mewakili pelanggan masing-masing
(http://www.klse.com.my).
Syarikat-syarikat
yang disenaraikan di Papan Utama atau Papan Kedua BSKL dikategorikan kepada beberapa sektor yang
mewakili perniagaan utama syarikat-syarikat tersebut. Penyenaraian syarikat di
Papan Utama atau Papan Kedua adalah berasaskan peraturan penyenaraian bagi
papan tersebut. BSKL mempunyai indeks bagi setiap sektor utama dagangan dan
indeks yang paling utama ialah Indeks Komposit BSKL. Terdapat 13 indeks yang
dikira oleh BSKL. BSKL mengira indeks-indeksnya setiap minit secara elektronik
dan indeks-indeks ini disalurkan secara langsung kepada syarikat-syarikat
broker saham dan lain-lain pelanggan yang melanggan maklumat pasaran tepat masa
(real time). BSKL memberi manfaat
kepada ekonomi negara, syarikat awam dan juga masyarakat pelabur. Bagi
memastikan pergerakan BSKL lancar dan terkawal, ia mempunyai hubungan dengan
Kementerian Kewangan serta Kementerian Perdagangan Antarabangsa dan
Perindustrian (Buku Maklumat BSKL, Ogos 2000).
Indeks-indeks
pasaran saham digunakan sebagai petunjuk prestasi pasaran saham secara keseluruhan.
Indeks Komposit BSKL secara umumnya telah diiktiraf sebagai petunjuk utama
pasaran saham di Malaysia. Indeks ini diperkenalkan pada tahun 1986 setelah
dikenal pasti betapa pentingnya untuk mempunyai satu indeks pasaran yang dapat
memberi petunjuk yang tepat tentang prestasi pasaran saham dan ekonomi
Malaysia. Pengiraan Indeks Komposit BSKL hanya dilakukan setelah proses
pemilihan yang teliti dilakukan ke atas syarikat-syarikat komponen yang
dimasukkan ke dalam indeks tersebut. Pada tahun 1995, bilangan komponen
syarikat telah bertambah kepada 100 komponen. Antara syarikat yang tersenarai
di dalam Indeks Komposit BSKL ialah Genting Bhd., YTL Corp. Bhd., Malayan
Banking Bhd. dan Nestle (M) Bhd. Berikut adalah cara pengiraan indeks komposit
BSKL (http://www.klse.com.my).
Calculation mode : Weighted by market capitalisation
Index = Current aggregate Market Value x
100
Base Aggregate Market Value
2.4
Indeks
Bursa Saham Malaysia
Indeks pasaran diperlukan untuk mengukur perubahan harga saham bagi semua
syarikat yang tersenarai di dalam pasaran dari masa ke masa. Indeks saham yang
direka dengan baik atau sempurna akan menunjukkan perubahan harga yang tidak
bias dalam tempoh yang tertentu. Bagi mencapai objektif ini, indeks saham
haruslah merekod perubahan bagi beberapa syarikat yang mewakili
syarikat-syarikat yang tersenarai di samping sepuluh sektor lain di pasaran.
Sejak tahun 1986, indeks saham yang paling kerap digunakan untuk mengukur
prestasi keseluruhan pasaran ialah KLSE
Industrial Index, The New Straits Times Industrial Index dan The OCBC Composite Index. Pertumbuhan
ekonomi Malaysia dan syarikat-syarikat yang tersenarai di pasaran yang pesat
telah menyebabkan indeks-indeks tersebut tidak sesuai digunakan sebagai
pengukur pasaran. Indeks-indeks tersebut tidak direka untuk menyerap dan
menggambarkan perubahan yang berlaku dengan pantas. Bagi menyelesaikan masalah
tersebut, Indeks Komposit BSKL yang berdasarkan 67 saham telah direka bagi
menggambarkan perubahan di dalam ekonomi (Mohamed Ariff, et.al, 1998).
Indeks Papan Kedua telah dilancarkan pada 2 Januari 1989. Indeks ini dikira
dengan kaedah nilai berwajaran. Wajaran yang digunakan ialah jumlah saham biasa
berbaki dengan jumlah saham di pasaran. Ini menyebabkan indeks tersebut dapat
menggambarkan perubahan nilai yang sebenar di pasaran. Indeks papan kedua
dikira menggunakan rumus di bawah:
Indeks 1 = ( AMV1 / AMV0 ) * 100
dengan,
AMV1 = ∑ P1 , Q1 ialah
nilai pemberat pasaran agregat semasa, dan
AMV0 = ∑ P0 , Q0
ialah nilai asas pasaran agregat.
Kemasukan syarikat baru dalam senarai dan penyingkiran
syarikat dari senarai akan menyebabkan nilai asas indeks dikira semula. Di
samping itu, perubahan dalam modal akibat daripada bonus dan terbitan hak juga
boleh menyebabkan nilai indeks dikira semula (Mohamed Ariff, et.al, 1998).
Sejak 18 April 1995, semua 13 indeks di BSKL dikira
secara berterusan berbanding setiap 15 minit sebelumnya. Komponen Indeks
Komposit BSKL telah bertambah dari 86 kepada 100 sebelum dagangan indeks
hadapan Indeks Komposit BSKL diperkenalkan pada Disember 1995. Pada tahun 1977,
BSKL hanya mempunyai satu papan dengan 264 syarikat yang disenaraikan. Komponen
bagi Indeks Komposit BSKL dipilih berdasarkan 5% daripada syarikat yang
terbesar, 5% daripada syarikat terkecil dan 10% daripada 2 kumpulan syarikat
pertengahan (Mohamed Ariff, et.al,
1998).
Indeks komposit yang baru
membenarkan keluar masuk syarikat daripada senarai tersebut sekiranya difikirkan
perlu oleh bursa. Penyusunan semula Indeks Komposit BSKL dibuat pada tahun 1995
dengan mengeluarkan 15 komponen daripada 86 komponen asal dan menambah lagi
jumlah komponen sehingga membentuk 100 komponen saham (Mohamed Ariff, et.al, 1998).
Di samping itu, terdapat juga indeks yang direka oleh
sektor swasta yang diikuti oleh para pelabur. Satu daripadanya ialah Morgan Stanley Malaysia Index yang
berdasarkan beberapa saham komposit daripada semua sektor. Business Times Group, sebuah syarikat penerbitan akhbar telah
menerbitkan BT Ordinaries, BT Industrial dan BT Composite Indices. Namun tiada maklumat tentang komponen saham,
tahun asas dan sistem wajaran yang digunakan dalam indeks berkenaan. The New
Straits Times, satu lagi syarikat penerbitan akhbar telah menerbitkan NST Industrial Index yang merupakan
indeks harga berwajaran yang diikuti oleh masyarakat tempatan (Mohamed Ariff, et.al, 1998).
Adalah
sukar untuk menentukan faktor yang mempengaruhi turun naik pasaran saham. Walau
bagaimanapun, G. Sivalingam (1993) menerangkan faktor yang mempengaruhi turun
naik pasaran saham:
One school of thought believes that the price of a stock depends on what the next person in the market is willing to pay for it.
Berdasarkan
kepada pernyataan ini, tiada nilai intrinsik untuk saham. Nilai saham adalah
bergantung kepada psikologi sekumpulan pelabur. Sekumpulan pelabur tersebut
berkelakuan seperti perompak dan berupaya membina castles in the air apabila harga saham meningkat. Pelabur yang
tidak rasional akan membeli saham
apabila mereka optimistik dan cenderung untuk menjual saham apabila mereka
pesimistik (G. Sivalingam, 1993).
Penganalisis keluk yang bersetuju dengan perspektif castles in the air berpendapat, kelakuan
harga saham yang lepas mengandungi maklumat berguna di mana ia dapat digunakan
untuk meramal harga saham akan datang. Akan tetapi, penganalisis berasaskan
prestasi firma tidak bersetuju dengan pendapat castles in the air. Mereka berpendapat harga saham berubah
bergantung kepada keuntungan dan dividen firma pada masa hadapan serta kadar
faedah pasaran. Ahli ekonomi neoklasik juga tidak setuju dengan pendapat castle in the air dan berpendapat harga saham lepas telah pun
digambarkan oleh harga saham kini. Oleh itu, pelabur tidak boleh menggunakan
maklumat harga saham lepas untuk meramal harga saham kini atau masa depan (G.
Sivalingam, 1993).
Terdapat percanggahan pendapat tentang bagaimana dan
mengapa harga saham boleh mengalami turun naik. Walau bagaimanapun, semua
pendapat ini akan disimpulkan dengan kuasa pasaran membeli dan menjual. Ahli
ekonomi klasik berpendapat bahawa pasaran adalah sempurna di mana pasaran
terdapat banyak pembeli dan penjual dan pasaran tersebut tidak dapat didominasi
oleh suatu pihak tertentu. Maklumat dalam pasaran sempurna juga senang didapati
oleh semua pihak dan pasaran cenderung kembali kepada keseimbangan. Manakala
ahli ekonomi moden mengkritik pandangan ini dan berpendapat dalam realiti,
pasaran adalah tidak sempurna. Ini kerana maklumat dalam pasaran boleh
didominasi oleh pihak tertentu dan pasaran adalah sensitif kepada isu semasa.
Ini boleh dibuktikan dengan terdapatnya harga saham yang terlebih nilai atau
terkurang nilai dari sudut pengukuran penganalisis berasaskan prestasi firma.
Walau bagaimanapun, aplikasi ekonomi dalam konteks permintaan dan penawaran
digunakan untuk menerangkan pergerakan harga saham dalam kajian ini. Teori
konvensional dan teori keyakinan harga saham juga diaplikasikan untuk
menerangkan pergerakan harga saham.
Teori
permintaan dan penawaran selalunya digunakan untuk menerangkan pergerakan harga
saham. Terdapat beberapa andaian dibuat, antaranya pasaran saham adalah pasaran
sempurna di mana terdapat banyak pembeli dan penjual serta tidak dapat
didominasi oleh sesuatu pihak. Teori permintaan menyatakan bahawa permintaan
tinggi apabila harga rendah dan sebaliknya manakala teori penawaran pula
menyatakan penawaran tinggi apabila harga tinggi dan sebaliknya (Pindyck,
Rubinfeld, Daniel, 1998). Titik persilangan antara penawaran dan permintaan adalah keseimbangan pasaran di mana
harga jualan sama dengan harga belian dalam kuantiti yang sama. Dalam pasaran
saham, permintaan saham yang tinggi akan meninggikan harga saham dan
sebaliknya. Manakala penawaran saham yang tinggi akan merendahkan harga saham
dan sebaliknya. Harga saham di mana pembeli rela untuk membayar dan penjual
rela untuk menjual dalam kuantiti yang sama dikatakan keseimbangan. Akan
tetapi, keseimbangan pasaran saham sentiasa berubah-ubah kerana saham lebih
giat diniagakan dan pandangan terhadap fair
price saham berbeza-beza mengikut analisis masing-masing. Ini boleh
dibuktikan dengan pandangan penganalisis berasaskan prestasi firma yang lebih
melihat kepada dividen dan keuntungan firma manakala penganalisis keluk pula
meramal saham menggunakan harga saham yang lepas. Oleh itu, persepsi pelabur
yang berbeza akan menyebabkan keseimbangan harga saham sentiasa berubah. Walau
bagaimanapun, asas pergerakan saham adalah bergantung kepada permintaan dan
penawaran saham. Permintaan dan penawaran saham pula akan dipengaruhi oleh
faktor-faktor lain seperti kadar faedah, pendapatan per syer, pertumbuhan
industri dan prestasi firma, isu semasa dan pasaran asing.
2.5.1.1 Faktor Kadar
Faedah
Perubahan
dalam kadar faedah mempunyai pengaruh yang mendalam terhadap harga saham. Ini
disebabkan kadar faedah biasanya meninggalkan kesan yang tertentu melalui
pengaruhnya terhadap pulangan dan dividen firma, jumlah dagangan margin (volume of margin trading) dan pasaran
bon. Perubahan kadar faedah mempengaruhi pulangan firma kerana faedah merupakan
sebahagian daripada kos, iaitu pinjaman yang dilakukan oleh firma semasa
menjalankan perniagaan. Semakin besar sesuatu modal pelaburan bagi sesebuah
firma, semakin besar nisbah hutang-ekuitinya. Firma biasanya menggunakan
pinjaman untuk membiayai perbelanjaan modalnya yang besar. Di samping itu,
firma juga dikehendaki membayar faedah terhadap pinjamannya (G. Sivalingam,
1993).
Sekiranya
kadar faedah meningkat maka kadar pulangan akan merosot dan dividen yang
dipengaruhi oleh faktor kadar pulangan firma juga akan berkurangan. Oleh itu,
permintaan terhadap saham firma itu juga akan berkurangan memandangkan dividen
yang kurang yang tidak menguntungkan pemegang saham. Permintaan saham firma
yang kurang juga akan mengakibatkan penurunan harga saham, seperti mana yang
dijelaskan melalui teori permintaan. Secara umumnya, peningkatan dalam kadar
faedah akan menyebabkan penurunan harga saham (G. Sivalingam, 1993).
Selain itu, kadar faedah juga memberi kesan kepada harga
saham melalui pengaruhnya terhadap perniagaan margin. Sekiranya kadar faedah
meningkat, mereka yang meminjam wang daripada bank untuk membeli saham akan
menahan diri untuk meminjam wang lagi. Ini disebabkan oleh kos faedahnya akan
melebihi pulangan yang diterima daripada pembelian saham. Tambahan pula mereka
akan menjual saham untuk membiayai pinjaman mereka untuk mengelak daripada kos
faedah melebihi pulangan saham. Jika bahagian besar pelaburan dalam pasaran
saham merupakan perniagaan margin, maka harga saham akan jatuh akibat
peningkatan dalam kadar faedah (G. Sivalingam, 1993).
Kadar faedah meninggalkan kesan yang tertentu kepada
harga saham melalui pasaran bon. Bagi kebanyakan pelabur, bon dan saham adalah
saling berganti. Sekiranya saham menjanjikan kadar pulangan yang lebih tinggi,
maka aliran modal akan memasuki pasaran saham. Begitu juga bagi pasaran bon. Secara umumnya, pulangan
ke atas bon adalah bebas risiko kerana kadar faedah bon telah pun ditetapkan.
Jika kadar faedah meningkat, maka pulangan ke atas bon baru juga akan
meningkat. Sebaliknya, peningkatan kadar faedah akan membawa kepada penurunan
harga saham. Jika pulangan saham kurang daripada pulangan bon, maka pelabur
akan mengalirkan wangnya daripada pasaran saham kepada pasaran bon (G.
Sivalingam, 1993).
Secara keseluruhannya, seperti mana yang dijelaskan
melalui teori permintaan, peningkatan kadar faedah akan menyebabkan permintaan
saham firma menjadi berkurangan dan ini akan mengakibatkan kejatuhan harga
saham.
2.5.1.2 Pertumbuhan
Industri dan Prestasi Firma
Persepsi
pelabur-pelabur terhadap pertumbuhan industri dan prestasi firma akan mempengaruhi
permintaan dan penawaran saham. Pertumbuhan industri yang tinggi akan
menyebabkan saham didagangkan pada harga per keuntungan sesaham firma atau
nisbah P/E (P/E ratio) yang tinggi
kerana dengan pandangan bahawa pertumbuhan industri yang tinggi, keuntungan dan
pertumbuhan firma juga tinggi. Pelabur yang memegang saham jenis ini tidak akan
menjual manakala ada pelabur yang rela membeli saham jenis ini pada nisbah P/E
yang tinggi. Ini boleh dilihat dengan saham teknologi NASDAQ di New York yang didagangkan pada harga per keuntungan
sesaham yang sangat tinggi. Pada suatu ketika, saham Microsoft diniagakan pada nisbah P/E melebihi 200. Di BSKL, nisbah
P/E untuk saham perladangan adalah
lebih rendah secara relatif berbanding
dengan saham kategori kewangan dan teknologi. Secara spesifik, kita boleh
membandingkan harga saham Cincinnati Gas
& Electric dengan harga saham teknologi American Online. Saham Cincinnati
Gas & Electric diniagakan pada nisbah P/E 9.8. Manakala pada masa yang sama American Online diniagakan pada nisbah P/E 98.7 (Matthew, S. dan
Steven, L., 1996). Ini jelas
menunjukkan jangkaan pelabur terhadap pertumbuhan industri dan firma akan
mempengaruhi permintaan dan penawaran saham.
Prestasi
firma selalunya dikaitkan dengan keuntungan sesaham (EPS). Pelabur-pelabur
lebih gemar melabur pada firma yang mempunyai nilai EPS yang tinggi. Sekiranya
firma A mempunyai nilai EPS yang rendah daripada firma B yang mempunyai nilai
EPS yang tinggi maka pelabur akan memilih firma B. Ini kerana daripada nilai
EPS, pelabur yakin bahawa firma yang mempunyai nilai EPS yang tinggi mempunyai
prospek yang lebih cerah. Pelabur menganggap firma dengan nilai EPS tinggi akan
memberi pulangan yang tinggi terhadap saham mereka. Para pelabur menjangkakan
firma yang mempunyai nilai EPS tinggi berupaya membuat pelaburan semula dan ini
akan membawa kepada kadar pertumbuhan firma yang tinggi. Keuntungan firma juga
dijangka semakin meningkat dan ini akan mendorong pelabur-pelabur untuk membeli
saham tersebut. Oleh itu, permintaan terhadap saham yang mempunyai nilai EPS
dan kadar pertumbuhan yang tinggi akan meningkat. Keadaan sebalik berlaku
terhadap saham yang mempunyai nilai EPS dan kadar pertumbuhan yang rendah.
Indeks
pasaran saham asing sentiasa menjadi sentimen kepada pasaran saham BSKL.
Laporan tahunan Bank Negara Malaysia 1998 telah mencatatkan Indeks Komposit
BSKL jatuh 13.3% kepada 262.70 mata pada 1 September 1998 akibat daripada
kejatuhan Dow Jones Industrial Average pada
31 Ogos sebanyak 512 mata. Pada akhir tahun 1998, Indeks Komposit BSKL telah
merekodkan kerugian sebanyak 1.4% atau 8.31 mata kepada 586.13 mata berbanding dengan akhir tahun 1997. Pada
tempoh perbandingan yang sama, pasaran asing lain juga mengalami kerugian
seperti Taiwan Weighted Index (-21.6%), Tokyo Nikkei-225 Index (-9.3%), Singapore ST Index (-9%), Hong Kong Hang Seng Index (6.3%) dan Thailand
SET Index (-4.5%). Walaupun Hong Kong Hang Seng Index meningkat
6.3%, indeks saham negara lain bergerak dalam arah yang sama dengan Indeks
Komposit BSKL. Ini terbukti bahawa para pelabur mengambil kira prestasi pasaran
asing sebelum membuat keputusan untuk melabur. Persepsi pelabur yang melihat
pergerakan pasaran saham asing sebelum membuat keputusan untuk melabur memberi
kesan terhadap pasaran saham BSKL dengan mempengaruhi permintaan dan penawaran
saham di BSKL.
Political
fundamental adalah satu bidang kuasa kerajaan dan politik yang boleh
mempengaruhi harga saham. Kadang-kala, kerajaan akan mengambil tindakan untuk
mengetatkan undang-undang serta meningkatkan kuasa pengawalan ke atas industri
dan melonggarkan undang-undang untuk yang lain. Kedua-dua keputusan kerajaan
ini akan mempengaruhi keuntungan syarikat dan industri. Walau bagaimanapun,
tiada bukti yang menunjukkan sama ada mengetatkan atau melonggarkan undang-undang akan membawa kesan yang positif
atau negatif. Ini mungkin kerana sesetengah undang-undang membebankan tetapi
mungkin pemansuhan sesetengah undang-undang akan menyebabkan persaingan sengit
di antara peniaga-peniaga dalam pasaran (Richard, Edward, Ted, 1992).
Selain
daripada itu, perbelanjaan kerajaan dan
kadar cukai juga mempunyai pengaruh yang tidak dapat diukur ke atas perniagaan.
Kerajaan merupakan peniaga, majikan, pengguna yang terbesar dalam sesebuah
negara. Dengan itu, perbelanjaan negara mempunyai pengaruh yang ketara ke atas
untung syarikat dan industri (Richard, Edward, Ted, 1992).
Peperangan pula mempunyai kesan yang tidak langsung ke
atas pasaran saham. Peperangan merupakan perkara yang tidak dapat diramal,
tetapi ia mempengaruhi pasaran saham secara mendadak. Semasa perang dunia kedua
iaitu dari tahun 1939 hingga ke tahun 1945, indeks harga saham mengalami
kejatuhan yang teruk. Apabila peperangan berlaku, permintaan terhadap saham
menjadi tidak menentu kerana keadaan bergantung kepada persepsi pelabur. Jika
pelabur mempunyai persepsi yang optimis terhadap pasaran saham hadapan, maka
permintaan saham akan meningkat. Sebaliknya, jika mereka mempunyai persepsi
yang pesimis terhadap pasaran saham, maka permintaan saham akan jatuh. Keadaan
ini telah menambahkan kemusykilan kepada para pengkaji yang meramal pergerakan
harga saham berdasarkan sistem ekonomi yang normal (Richard, Edward, Ted, 1992).
2.5.2 Teori
Konvensional Harga Saham
Terdapat
teori asas, ortodok dan konvensional yang menerangkan mengenai
pergerakan harga saham.
Mengikut teori konvensional faktor asas yang mempengaruhi pergerakan harga
saham ialah perubahan dalam perolehan syarikat. Segala perubahan yang berlaku
terhadap perkara-perkara yang penting akan mempengaruhi perolehan syarikat.
Perolehan secara keseluruhannya
merupakan satu faktor penting yang menentukan harga saham. Oleh itu, para
pelabur harus memantau segala perkara penting kerana ia akan mempengaruhi
keadaan pada masa hadapan. Harga saham merupakan nilai kini bagi dividen di
masa hadapan. Dividen hanya boleh diperolehi melalui perolehan syarikat.
Perubahan di dalam perolehan syarikat akan merubah kadar dividen dan seterusnya
mempengaruhi harga saham.
Sebarang keadaan yang membawa kepada perubahan di dalam
perolehan syarikat, industri mahupun ekonomi akan mempengaruhi harga saham.
Perubahan harga ini berlaku terlebih dahulu sebelum perubahan sebenar di dalam
perolehan dan dividen. Pada asasnya, harga saham akan bergerak sebelum
berlakunya perubahan dalam perniagaan dan perolehan.
Teori ini mengatakan bahawa dividen merupakan faktor
utama di dalam pergerakan harga saham. Walau bagaimanapun, dividen mestilah
selaras dengan perolehan dan perubahan dalam perolehan turut menyebabkan
perubahan dalam dividen. Secara kesimpulannya, sebarang keadaan atau situasi
yang boleh membawa kepada perubahan di dalam perolehan syarikat, industri atau
ekonomi akan mempengaruhi harga saham sebelum perubahan sebenar berlaku dalam
perolehan dan dividen (Richard, Edward, Ted, 1992).
2.5.3 Teori
Keyakinan (Confidence) Harga Saham
Teori
keyakinan harga saham ini kurang formal berbanding dengan teori konvensional.
Menurut teori ini, faktor asas yang mempengaruhi pergerakan harga saham ialah
sejauh mana keyakinan pelabur terhadap harga saham, perolehan dan dividen pada
masa hadapan.
Teori
ini mengatakan sekiranya terdapat beberapa pelabur yang optimistik dengan
perkara penting atau prospek sesebuah syarikat, mereka akan membeli saham
tersebut. Jika mereka terlalu yakin, mereka akan membeli saham tersebut
sehingga harganya mencecah tahap yang tidak wajar mengikut perkiraan yang normal.
Walau
bagaimanapun, sekiranya mereka pesimis, saham-saham akan dijual hingga ke satu
tahap di mana harga-harga saham ini jatuh ke paras yang tidak realistik
mengikut piawaian biasa. Teori ini mengatakan bahawa penjual dan pembeli
mempunyai tahap keyakinan tertentu daripada terlalu optimis kepada terlalu
pesimis yang boleh mempengaruhi pergerakan harga saham (Richard, Edward, Ted,
1992).
2.6 Kajian-kajian
Lepas
Sheridan Titman dan Arthur Warga (1989) telah menjalankan kajian tentang
penggunaan pulangan saham sebagai jangkaan untuk meramal kadar faedah dan
inflasi. Data yang digunakan ialah Real
Estate Investment Trust (REITs), di mana ia merupakan pasaran yang sensitif
kepada perubahan kadar faedah dan inflasi. Real
Estate Investment Trust (REITs) diniagakan di American Stock Exchange (AMEX), New York. Tempoh data yang
digunakan dalam kajian ini ialah dari tahun 1976 hingga 1984. Hasil kajian
mereka mendapati bahawa perubahan kadar faedah masa depan mempunyai hubungan
positif dengan pulangan saham semasa. Kadar faedah iaitu kadar bil
perbendaharaan dan inflasi digunakan sebagai pembolehubah bersandar manakala Real
Estate Investment Trust (REITs) sebagai pembolehubah bebas.
Bulmash dan Trivoli (1991) telah mengkaji
hubungan di antara pasaran saham dan aktiviti ekonomi dengan menggunakan
beberapa pembolehubah ekonomi yang utama dalam kajian mereka. Model yang
dibentuk dibahagikan kepada tiga fasa yang utama iaitu jangka pendek, jangka
sederhana dan jangka panjang kerana faktor ekonomi mempunyai kesan ‘time-related’ dengan harga saham. Kadar
faedah yang diukur menggunakan kadar bil serta bon perbendaharaan didapati
signifikan dan mempunyai hubungan yang negatif dengan harga saham. Apabila
kadar faedah meningkat, ia akan memberi peluang pelaburan alternatif kepada
pelabur. Pelabur akan beralih daripada saham kepada bil atau bon perbendaharaan
seterusnya menyebabkan harga saham jatuh. Indeks Harga Pengguna (CPI) pula
digunakan untuk mengukur kesan kadar inflasi terhadap harga saham. Kadar
inflasi tidak memberi kesan terhadap harga saham dalam jangka masa pendek.
Walau bagaimanapun, dalam jangka masa panjang, langkah-langkah yang diambil
oleh kerajaan untuk mengatasi peningkatan kadar inflasi mempunyai kesan yang negatif
terhadap harga saham. Peningkatan kadar faedah dalam jangka masa panjang
mempunyai kesan secara tidak langsung terhadap harga saham.
Tang, Mak
dan Choi (1992) telah mengkaji tentang perkaitan antara indeks niaga hadapan
Hang Seng (HSIF) dan indeks Hang Seng di pasaran saham Hong Kong. Data yang
digunakan dalam kajian mereka ialah harga kontrak HSIF dan indeks Hang Seng
dari 6 Mei 1986 hingga 27 Februari 1989. Data ini kemudiannya dibahagikan
kepada dua bahagian iaitu sebelum kejatuhan pasaran saham dari 6 Mei 1986
hingga 16 Oktober 1986 dan selepas kejatuhan iaitu dari 1 November 1986 hingga
28 Februari 1989. Hasil kajian mendapati bahawa harga indeks niaga hadapan
menyebabkan harga indeks semasa berubah dalam keadaan sebelum kejatuhan. Namun
begitu, dalam keadaan selepas kejatuhan, terdapat penyebab dua hala (bidirectional causality) yang wujud di
antara dua pembolehubah ini di mana kedua–duanya mempengaruhi antara satu sama
lain. Walaupun terdapat hubungan dua hala, pengaruh indeks niaga hadapan terhadap
indeks semasa lebih kuat berbanding pengaruh indeks semasa terhadap indeks
niaga hadapan.
Kajian Neutral Network as a Forecasting Instrument
for the Polish Stock Exchange yang dijalankan oleh Dorota (1994)
menganalisis hubungan indeks Bursa Saham Poland dengan kadar pertukaran USD.
Kajian ini menggunakan kaedah Kuasa Dua Terkecil Biasa (OLS) dengan data dari
30 September 1993 hingga 23 Disember
1993 bagi tujuan analisis. Hasil kajiannya menunjukkan terdapatnya hubungan
yang rapat antara indeks Bursa Saham Poland dengan kadar pertukaran USD.
Karoyli dan Stulz (1995)
dalam kajian mereka telah mengkaji
faktor-faktor yang mempengaruhi pulangan saham di antara pasaran saham
di U.S. dan di Jepun. Kajian telah menggunakan data urusniaga dari tahun 1988
hingga 1992 yang diperolehi melalui Institute
for the Study of Securities Markets (ISSM). Kaedah korelasi digunakan untuk
melihat hubungan di antara pulangan bagi saham U.S. dan ADRS Jepun dengan beberapa pembolehubah maklumat (information variables). Didapati bahawa
korelasi di antara kedua-duanya berbeza mengikut pembolehubah. Manakala model
regresi pula digunakan untuk menilai mengapa korelasinya berbeza dan sifat
hubungan ini. Di antara pembolehubah yang digunakan ialah kadar pertukaran
yen/dolar, bil perbendaharaan, portfolio
wajaran CRSP, pulangan dan jumlah dagangan indeks NIKKEI untuk hari ini dan
semalam, pulangan dan jumlah dagangan indeks S & P 500 untuk hari ini dan semalam manakala berita
makroekonomi sebagai pembolehubah patung (dummy
variable). Hasil kajian mendapati
bahawa berita-berita makroekonomi, perubahan terhadap pertukaran asing dan
kadar faedah bil perbendaharaan tidak begitu mempengaruhi pulangan saham U.S.
dan ADRS Jepun. Walau bagaimanapun, prestasi indeks Nikkei dan S & P 500
mempunyai kesan yang positif terhadap pulangan saham-saham ini. Apabila indeks
nasional tinggi, pergerakan di antara saham-saham tersebut juga tinggi. Sebagai
contoh, korelasi dan kovarians di antara pulangan saham ADRS dan saham U.S.
adalah tinggi apabila indeks S & P 500 juga tinggi. Ini membuktikan bahawa
pergerakan indeks-indeks pasaran saham mempengaruhi di antara satu sama lain.
Gregory
dan Michael (1996) telah menjalankan satu kajian terhadap
hubungan antara pasaran saham tunai dengan niagaan hadapan. Data yang digunakan
untuk pasaran tunai ialah data harian Indeks S&P 500 manakala untuk pasaran
hadapan ialah data harian niagaan hadapan
S&P 500 yang diniagakan di Chicago
Mercantile Exchange (CME). Tempoh analisis ialah dari 4 Januari 1984 hingga
31 Disember 1993. Keputusan yang diperolehi ialah pasaran niagaan hadapan
mempunyai hubungan yang dinamik dengan pasaran tunai dalam jangka masa panjang.
Dalam jangka masa panjang, hubungan di antara indeks niaga hadapan dengan
pasaran saham tunai adalah positif.
Apergis, Nicholas, Katrakilidis dan Costas
(1997) dalam kajian mereka telah
mengkaji secara ekonometrik hubungan antara indeks harga pasaran saham dengan
tiga kadar pertukaran iaitu dolar U.S, deutsche mark, dan ECU. Analisis yang
dijalankan merangkumi tempoh dari Januari 1992 hingga Oktober 1996 dengan
menggunakan data harian daripada Athens
Stock Exchange Price Index. Kajian menunjukkan bahawa perubahan yang tinggi
dalam kadar faedah akan menyebabkan ketidakstabilan pada harga indeks domestik.
Justeru itu, ketidakstabilan pada kedua-dua pasaran pertukaran deutsche mark
dan ECU menunjukkan pengaruh yang sedikit ke atas harga saham. Sementara itu,
pasaran pertukaran USD mempunyai hubungan yang positif dengan pasaran saham.
Arnold
C.S Cheng (1998) dalam kajian yang
bertajuk, “International Correlation
Structure of Financial Market Movement- the Evidence from the UK and US” telah mengkaji pergerakan pasaran saham US
dan UK serta menganalisis hubungannya dengan faktor ekonomi US dan UK. Tempoh
kajian ialah dari Januari 1965 hingga Disember 1988. Hasil kajian mendapati
keadaan ekonomi UK mempunyai hubungan yang rapat dengan keadaan ekonomi US. Ini
seterusnya menyokong hasil kajian yang mendapati pasaran saham UK dan pasaran
saham US mempunyai hubungan positif yang signifikan.
Kajian
yang dibuat oleh Dong-Hyun, et. al
(1999) merupakan satu kajian yang menganalisis hubungan antara pulangan saham
dengan kontrak hadapan. Dalam kajian
ini, Random Walk Model digunakan
untuk mencari harga masa depan dengan mendarabkan harga spot dengan kadar bunga
yang dikompoun. Data yang digunakan pula adalah data kontrak hadapan daripada
15 negara. Kajian ini mendapati wujud hubungan yang positif antara pulangan
indeks semasa dengan indeks kontrak hadapan.
Kajian
Mark, Hazem dan Chen (2000) yang bertajuk, “Forecasting
Stock Indices: a Comparison of Classification and Level Estimation models” menganalisis
hubungan antara faktor ekonomi dengan pergerakan indeks pasaran saham S&P
500, FTSE 100 dan Nikkei 225. Pembolehubah kadar faedah jangka pendek yang
digunakan ialah bil perbendaharaan 3
bulan di US, UK dan Jepun. Manakala kadar faedah jangka panjang yang dikaji
ialah bon kerajaan jangka panjang di US, UK dan Jepun. Hasil kajian mereka
menunjukkan bahawa pembolehubah bebas, iaitu kadar faedah mempunyai hubungan
yang negatif dengan pulangan saham. Ini disebabkan pelaburan dalam pasaran
saham dan akaun aset kewangan, seperti bil perbendaharaan adalah saling
berganti.
Michael,
Economopoulos, dan O’neil. (1995) telah mengkaji
hubungan antara indeks saham tunai dan pasaran hadapan dengan menggunakan pendekatan
kointegrasi. Indeks saham tunai yang digunakan ialah Standard and Poor’s 500 (S&P 500) manakala pasaran hadapan pula
ialah indeks niaga hadapan bagi tempoh 3 bulan dan 6 bulan. Data yang digunakan
adalah data harga indeks saham S&P 500 dan kontrak indeks niaga hadapan
S&P 500 bagi tempoh 3 bulan dan 6 bulan yang diperolehi daripada Chicago Mercantile Exchange. Tempoh
kajian ialah dari Januari 1987 hingga Mac 1987 bagi urusniaga yang bermula
selepas pukul 8.40 am (CST) dan berakhir pada pukul 3.00 pm (CST). Hasil kajian
ini mendapati kedua-dua indeks semasa dan indeks niaga hadapan bagi tempoh 3
bulan dan 6 bulan yang diuji menggunakan pendekatan kointegrasi mempunyai
hubungan yang cekap dalam pasaran.
2.7 Rumusan Terhadap Kajian-kajian Lepas
Berdasarkan kajian-kajian
lepas yang dibincangkan, boleh dirumuskan bahawa pergerakan pasaran saham
dipengaruhi oleh banyak faktor. Antaranya ialah faktor kadar faedah, kadar
pertukaran asing, indeks utama asing, indeks niaga hadapan dan lain-lain. Walau
bagaimanapun, keanjalan faktor-faktor tersebut terhadap pasaran saham adalah
berbeza mengikut pasaran saham masing-masing.
Dalam kajian ini, model regresi digunakan bagi tujuan analisis. Terdapat dua jenis model regresi yang digunakan iaitu regresi mudah dan regresi berbilang. Analisis regresi mudah bertujuan untuk mengkaji kebergantungan satu pembolehubah bersandar terhadap satu pembolehubah bebas manakala regresi berbilang ialah untuk mengkaji kebergantungan satu pembolehubah bersandar terhadap dua atau lebih pembolehubah bebas.
Pembolehubah bersandar adalah pembolehubah yang nilainya dipengaruhi oleh pembolehubah lain yang dikenali sebagai pembolehubah bebas. Dalam kajian ini, Indeks Komposit BSKL dijadikan pembolehubah bersandar manakala faktor-faktor yang mempengaruhinya seperti kadar faedah, kadar inflasi, kadar pertukaran asing, indeks utama asing dan indeks niaga hadapan dijadikan pembolehubah bebas. Fungsi penentuan Indeks Komposit BSKL adalah seperti berikut:
KLCI = f
(INT, EXCH, FI, FKLI, INF)
dengan,
KLCI = Indeks Komposit Bursa Saham
Kuala Lumpur,
INT = Kadar faedah,
EXCH = Kadar pertukaran Ringgit Malaysia (RM)
berbanding matawang asing,
FKLI = Indeks niaga hadapan Kuala
Lumpur, dan
INF = Kadar Inflasi
Model regresi yang digunakan dapat dibahagikan kepada lima model regresi mudah. Melalui model regresi mudah, hubungan di antara pembolehubah bersandar iaitu Indeks Komposit BSKL dapat diuji dengan setiap pembolehubah bebas secara berasingan. Model regresi mudah pertama menggunakan kadar faedah sebagai pembolehubah bebas yang boleh ditulis seperti berikut:
KLCI
= a0 + a1INT + ui
dengan INT ialah kadar faedah bagi kadar antara bank
bermalam, a1 merupakan parameter bagi pembolehubah kadar faedah dan
ui ialah pembolehubah rambang. Indeks pasaran saham dan kadar faedah
dijangka mempunyai hubungan negatif berdasarkan kajian Bulmash dan Trivoli
(1991) serta kajian Mark, Hazem dan Chen (2000). Ini kerana apabila kadar
faedah meningkat, pelabur akan membuat pilihan sama ada melabur di pasaran
saham atau dalam aset kewangan.
Model
regresi mudah yang kedua menggunakan kadar pertukaran RM berbanding matawang
asing (USD, Yen dan Dolar Singapura) sebagai pembolehubah bebas. Model kedua
adalah seperti berikut:
KLCI = b0 + b1EXCH
+ ui
dengan EXCH ialah kadar pertukaran RM berbanding
matawang asing, b1 merupakan parameter bagi pembolehubah kadar
tukaran asing dan ui ialah pembolehubah rambang. Dijangkakan
hubungan antara indeks pasaran saham dan kadar pertukaran asing ialah
positif berdasarkan kajian Apergis, et. al (1997). Ini kerana apabila nilai RM menurun, kadar pertukaran RM
berbanding matawang asing lebih tinggi dan ini menyebabkan permintaan terhadap
saham BSKL meningkat dan seterusnya ia akan mengakibatkan peningkatan Indeks
Komposit BSKL.
Model
regresi mudah yang ketiga menggunakan indeks utama asing sebagai pembolehubah
bebas. Persamaan regresi bagi model ini ialah seperti berikut:
KLCI =
c0 + c1FI + ui
dengan FI ialah indeks
utama asing, iaitu Dow Jones Industrial
Average, indeks NIKKEI, indeks Hang Seng serta indeks Starits Times. c1
merupakan parameter bagi pembolehubah indeks utama asing dan ui
ialah pembolehubah rambang. Berdasarkan kajian Arnold C.S. Cheng (1998), indeks
pasaran saham dan indeks utama asing mempunyai hubungan positif kerana pasaran
saham Amerika ialah pasaran saham yang terbesar dan mempengaruhi kebanyakan
pasaran membangun.
dengan FKLI ialah Indeks
Niaga Hadapan Kuala Lumpur, d1 merupakan parameter bagi pembolehubah
indeks niaga hadapan dan ui ialah pembolehubah rambang. Indeks
pasaran saham dan indeks niaga hadapan dijangka mempunyai hubungan yang positif
berdasarkan kajian yang dilakukan oleh Gordon Y.N. Tang et. al (1992). Hasil mereka menunjukkan indeks tunai akan bergerak secara tertangguh (lag) mengikut pasaran indeks niaga
hadapan. Tambahan pula, pasaran niaga
hadapan merupakan alat untuk pelabur menjalankan aktiviti lindung nilai, di
mana tujuannya adalah untuk mengurangkan kerugian di pasaran tunai.
dengan, INF merupakan
kadar inflasi, e1 merupakan parameter bagi pembolehubah kadar
inflasi dan ui ialah pembolehubah rambang. Hubungan antara Indeks Komposit
BSKL dengan kadar inflasi dijangka negatif berdasarkan kajian oleh Bulmash dan
Trivoli (1991). Peningkatan kadar inflasi dalam jangkamasa panjang mempunyai
kesan tidak langsung terhadap harga saham. Peningkatan kadar inflasi akan
menyebabkan peningkatan kadar faedah melalui kesan Fisher dan kerajaan akan
mengetatkan dasar kewangan untuk mengatasi peningkatan kadar inflasi. Tindakan
kerajaan ini akan menyebabkan jangkaan untung korporat berkurangan dan
seterusnya menurunkan harga sekuriti.
3.3
Sumber Data
Semua data yang digunakan dalam kajian ini merupakan data sekunder, iaitu data bulanan dari tahun 1996 hingga 2000 bagi semua pembolehubah yang terlibat. Jangka waktu ini dipilih kerana KLOFFE hanya ditubuhkan pada 15 Disember 1995.
Data yang digunakan tertumpu
kepada lima faktor yang mempengaruhi indeks BSKL iaitu indeks utama asing,
kadar tukaran asing, kadar faedah, kadar inflasi dan indeks pasaran niaga
hadapan. Data bagi indeks utama asing iaitu Dow
Jones Industrial, indeks NIKKEI, indeks Hang Seng serta indeks Straits
Times diperolehi daripada Balai
Maklumat BSKL dan internet. Data bagi kadar pertukaran RM berbanding USD, yen dan dolar Singapura,
kadar faedah antara bank bermalam serta kadar inflasi diperolehi daripada Buletin
Perangkaaan Bulanan, Bank Negara Malaysia. Data bagi pasaran niaga hadapan pula
akan diperolehi daripada KLOFFE.
3.4
Kaedah Analisis
Kajian ini adalah satu kajian ekonometrik. Bagi tujuan tersebut, satu model regresi berbilang persamaan tunggal dibentuk. Persamaan tersebut adalah persamaan Indeks Komposit BSKL yang berfungsi kepada kadar faedah, kadar pertukaran, indeks bagi pasaran utama asing, kadar inflasi dan indeks bagi pasaran niaga hadapan. Selain daripada itu, model regresi mudah juga akan digunakan bagi mengkaji hubungan antara pembolehubah yang dikaji dengan Indeks Komposit BSKL secara berasingan.
Bagi menganggar parameter-parameter yang terlibat, kaedah Kuasa Dua Terkecil Biasa (OLS ) digunakan dengan bantuan perisian komputer SAS (Statistical Analysis System). Beberapa ujian statistik akan digunakan untuk menguji keelokan garis regresi dan juga kesignifikanan setiap parameter yang dianggar. Ujian-ujian tersebut ialah R2, iaitu pekali penentuan berbilang untuk melihat keelokan garis regresi yang dianggar dan nilai statistik student-t untuk menguji kesignifikanan parameter yang dianggar. Manakala statistik Durbin-Watson akan digunakan untuk menguji kehadiran korelasi bersiri dalam pembolehubah rambang. Penyelesaian bagi masalah autokorelasi sekiranya wujud, akan dilakukan dengan kaedah Yule Walker.